Covid Geri mi Geldi? HES Uygulaması İndirme Zamanı mı?
Çin’in kuzey bölgelerinde insan metapnömovirüsü (HMPV) hadise sayısının artması, akıllara tekrar salgın telaşlarını getirdi. Tıpkı devirde Covid-19’un beşinci yılını geride bırakıyor olmamız, birçoğumuzun “HES uygulamasını tekrar indirmeye mi gereksinimimiz var?” sorusunu sormasına sebep oluyor. Pekala, sahiden endişelenmeli miyiz? Gelin son gelişmelere birlikte göz atalım.
HMPV Nedir ve Nasıl Yayılıyor?
Çin’deki sıhhat yetkilileri, 14 yaş altındaki çocuklar ortasında HMPV enfeksiyonlarının arttığını raporluyor. ABD Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi (CDC) kayıtlarına nazaran, HMPV birinci kere 2001 yılında tanımlansa da, çok daha uzun müddettir insanların ortasında dolaştığı kestirim ediliyor. Belirtileri tipik bir soğuk algınlığı yahut grip üzere (ateş, öksürük, burun tıkanıklığı, nefes darlığı), fakat yaşlılar, çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıf olan bireyler, zatürre yahut bronşit üzere daha önemli sonuçlarla karşılaşabiliyor.
HMPV, öksürme, hapşırma ve yakın temas yoluyla yayılabiliyor. Bilhassa kapalı alanlarda geçirilen müddetin arttığı kış mevsiminde daha sık görülmesi olağan. Hasebiyle salgın devrinde hayatımıza giren hijyen tedbirleri ve maske kullanımı, HMPV’ye karşı da değerli bir gözetici öge olarak karşımıza çıkıyor.
Covid Geri mi Geliyor?
Çin’de yaşanan HMPV artışı, akıllara “Covid-19 tekrar mi yayılıyor?” sorusunu da getiriyor. Dünya Sıhhat Örgütü (WHO), son haftalarda kuzey yarımkürede teneffüs yolu enfeksiyonlarının artışını mevsimsel olarak kıymetlendiriyor. Birebir anda Covid-19, grip, RSV (solunum sinsityal virüsü) ve HMPV üzere farklı virüslerin devreye girmesi, hastanelerin üzerinde kısmi bir baskı oluşturabiliyor. Fakat WHO, şimdilik Çin’deki durumun beklenen kış olaylarının ötesinde olduğuna dair bir işaret olmadığını tabir ediyor.
Bu da Covid-19’un global ölçekte yine büyük çaplı bir krize dönüşeceğine dair elimizde net bir bilgi olmadığını gösteriyor. Yeniden de bağışıklığı düşük bireylerin, yaşlıların ve küçük çocukların ihtimamlı davranmasında yarar var.
HES Uygulaması Yine İndirilmeli mi?
Türkiye’de pandemi periyodunda kullanılan Hayat Konuta Sığar (HES) uygulaması, vatandaşların sıhhat durumlarını ve risk düzeylerini takip ederek kamusal alanlara giriş çıkışı düzenlemeye yardımcı oluyordu. Şu an için Türkiye’de HMPV yahut Covid-19 nedeniyle benzeri bir kısıtlama yahut takip sistemi getirilmiş değil. Resmî makamlar da HES kodu uygulamasının yine devreye alınması konusunda bir açıklama yapmadı.
Bununla birlikte, sıhhat otoritelerinin duyurularını takip etmek her zamankinden kıymetli. Şayet önümüzdeki periyotta HMPV yahut Covid-19 dalgasının önemli boyutlara ulaştığı gözlenirse, yine emsal dijital takip sistemleri kullanılabilir. Şu an için HES uygulamasını indirmek yahut etkin hale getirmek, ferdî tercih seviyesinde kalıyor.
Çin’deki Durum ve Uzman Görüşleri
Çin Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi, kış aylarında teneffüs yolu enfeksiyonlarının artmasını beklediklerini lakin 2024’e kıyasla bu yılki olay sayısının daha düşük seyredeceğini açıkladı. Bilhassa HMPV’de 14 yaş altındaki çocuklar ortasında yükseliş görülüyor. Profesör Tulio de Oliveira’ya nazaran ise HMPV, grip, Covid ve RSV birebir vakitte yaygınlaşarak hastanelerde yoğunluğa sebep olabilir. Lakin uzmanlar, virüsün yıllardır ortamızda olması nedeniyle toplumda makul bir bağışıklık düzeyinin bulunduğunu ve global çapta büyük bir paniğe gerek olmadığını söylüyor.
Ne Yapmalıyız?
- Kişisel Hijyen: Hem Covid-19 hem de HMPV üzere teneffüs yolu enfeksiyonlarına karşı en tesirli müdafaa metotlarının başında maske takmak, elleri sık sık yıkamak ve kalabalık ortamlarda dikkatli davranmak geliyor.
- Bağışıklık Sistemini Güçlendirme: İstikrarlı beslenmek, tertipli uyku ve gerektiğinde doktor teklifiyle destek almak, enfeksiyonlara karşı kıymetli bir savunma çizgisi oluşturuyor.
- Sağlık Kurumlarını Takip Etme: Resmî makamlardan ve WHO üzere milletlerarası kuruluşlardan gelen bilgilendirmeleri yakından izleyerek, gerekli görüldüğünde daha dikkatli hareket edebilirsiniz.
HMPV, çocuklar ve yaşlılar için risk oluşturabilecek, tıpkı grip yahut RSV üzere mevsimsel olarak artış gösterebilen bir virüs. Covid-19 devrinden edinilen tecrübeler, maske ve hijyen üzere tedbirlerin her teneffüs yolu enfeksiyonuna karşı tesirli olabileceğini bir kere daha hatırlatıyor. Şu an için “HES uygulaması indirme vakti mı?” sorusunun karşılığı “hayır” üzere görünse de, salgınların seyrine nazaran bu durum süratlice değişebilir. Sıhhat kurumlarından gelecek açıklamaları takip etmek ve gerektiğinde ek tedbirler almak en hakikat yaklaşım olacaktır.
Kaynak: İndir
