Disk Hatalarını Düzeltme: Chkdsk Nedir, Nasıl Kullanılır?

Bilgisayarların vakit içinde yavaşlaması, kusur vermesi ya da kimi dataların kaybolması üzere sıkıntılar, çoklukla göz arkası edilen şoför sorunlarından kaynaklanabilir. Windows işletim sistemi kullanıcıları için bu biçim disk yanılgılarını tespit edip onarabilecek tesirli bir mahallî araç bulunmaktadır: Check Disk, yani chkdsk komutu. Bu komut, günlük kullanımda birçok vakit gereksiz görülse de, şofördeki bozulmaları ve data kaybı risklerini azaltmak için hayli kritik bir fonksiyona sahiptir.
Chkdsk aracı, hem mantıksal hem de fizikî disk kusurlarını belirlemek ve mümkünse onarmak için kullanılır. Disk yüzeyinde yer alan bozuk bölgeleri algılayabilir, belge sistemindeki tutarsızlıkları rapor edebilir ve birtakım durumlarda bilgilerin kurtarılmasını sağlayabilir. Pekala chkdsk komutu tam olarak nedir ve nasıl kullanılır? İşte ayrıntılar.

Check Disk (Chkdsk) Komutu Nedir?
Chkdsk (Check Disk), Windows işletim sistemine entegre edilmiş disk tahlil ve tamir aracıdır. Temel süreci, evrak sistemini ve disk yapısını tarayarak yanılgıları tespit etmek ve gerekirse onarmaktır. Bilhassa beklenmeyen kapanmalar, elektrik kesintileri, sistem çökmeleri ve fizikî darbe üzere durumlar sürecinde ortaya çıkan kusurları çözmek için tesirli bir seçenektir.
Chkdsk, bilhassa mantıksal yanlışların (örneğin belge sisteminde yer alan uyumsuzluklar) ve yazımsal bozulmaların giderilmesinde başarılıdır. Ayrıyeten fizikî olarak bozulmuş olan, yani “bad sector” olarak isimlendirilen bölgeleri de işaretleyerek gelecekte bu alanların data için kullanılmasını maniler.
Chkdsk Komutu Hangi Durumlarda Kullanılmalıdır?
Özellikle aşağıdaki durumlarda chkdsk komutu kullanımı kıymet taşır:
- Bilgisayar yavaşlıyor yahut evraklar geç açılıyorsa,
- Sürekli “disk hatası” ikazları alınıyorsa,
- Sistem ani çökmeler ya da tekrar başlatmalar yaşıyorsa,
- Sabit diskten tıklama sesleri geliyorsa,
- Verilere erişim sırasında yanılgılar oluşuyorsa,
- Sürücü tarama ve bilgi kurtarma süreçlerine başlamadan evvel,
chkdsk komutunun çalıştırılması yararlı olacaktır.
Chkdsk Komutu Nasıl Çalıştırılır?
Chkdsk kullanımı epey kolaydır. Windows 10 ve 11 için formül aşağıdaki üzeredir:
Grafik Arayüz Üzerinden:
- Bu Bilgisayar açılır.
- Tarama yapılacak şoföre sağ tıklanır, Özellikler seçilir.
- Araçlar sekmesinden Denetle seçeneği tıklanır.
- Manuel tarama başlatılabilir.

Komut Satırı (CMD) ile:
- Arama kutusuna cmd yazılır, Yönetici olarak çalıştır seçilir.
- Aşağıdaki komutlardan biri girilir:
chkdsk C: /f chkdsk C: /r chkdsk C: /f /r
- /f: Belge sistemi yanılgılarını düzeltir.
- /r: Bozuk bölgeleri tespit eder ve varsa okunabilir dataları kurtarır.

Tarama başladığında şoför kullanımda ise yine başlatma gerekebilir.
Chkdsk Komutunda Kullanılabilecek Öteki Anahtarlar
- /x: Şoför ayırarak üzerinde düzenleme yapar.
- /v: Tüm evrakların isimlerini listeler.
- /i ve /c: NTFS şoförlerde taramayı hızlandırmak için muhakkak denetimleri atlar.
- /b: NTFS disklerde bozuk blok listesini temizler ve yine tarama yapar.
Bu komutlar yardımıyla, sistem taramasını gereksiniminize nazaran ayrıntılandırabilir ve daha spesifik sıkıntıları maksat alabilirsiniz.
Bozuk Dal (Bad Sector) Nedir?
Sabit diskler ve SSD’ler, dataları “sektör” denilen küçük alanlara muharrir. Bu alanlardan kimileri vakitle bozulabilir. Fizikî bozulmalar (donanımsal) geri dönüşü olmayan kayıplar yaratabilirken, mantıksal (yazılımsal) bozukluklar çoklukla chkdsk ile onarılabilir.
Fiziksel bozukluklar ekseriyetle disk üzerindeki fizikî hasarlardan (düşme, elektriksel arızalar, çok yüksek ısı vb.) kaynaklanır. Mantıksal bozulmalar ise ani kapanmalar, yüzey yanılgılar, virüsler üzere nedenlerle oluşur. Bu nedenle, disk meselelerinin erken tespiti ve chkdsk ile tarama yapılması uzun vadede sistem sıhhati için kritik değere sahiptir.
Chkdsk, sisteminizdeki disk tabanlı problemlerin farkına varmak ve muhtemel data kayıplarını önlemek için kıymetli bir aracıdır. Her ne kadar vakit alabilen bir süreç olsa da, uzun vadede sabit disk sıhhatini korumak ve sistem performansını güzelleştirmek için kesinlikle periyodik olarak kullanılması tavsiye edilir.
Disk yapınızdaki sorunları erken fark ederek donanım arızalarının önüne geçebilir, sisteminizi daha verimli ve stabil çalışacak hale getirebilirsiniz.
Kaynak: İndir